می‏كند به نام علم شيمی ، علمی كه خواص تركيبات اجسام را نشان می‏دهد و
بشر را قادر می‏كند كه بتواند از عناصر ، تركيبات عجيبی بسازد مانند
دواها . علم پيشرفت می‏كند ، خواص تركيبات را طرح می‏كند . تا آنجا كه‏
حساب علم است ، ترقی و پيشروی است . آيا ما بايد با اين پيشروی علم‏
هماهنگی بكنيم ؟ بله بايد هماهنگی بكنيم . اما به مرحله‏ای می‏رسد كه‏
می‏بينيم علم در خدمت هوس افراد فاسدی قرار گرفت ، افرادی تحصيل كردند
، متخصص شيمی شدند و با خواص تركيب اشياء آشنا شدند ، علم بيچاره را
وسيله‏ای ساختند برای ساختن ماده‏ای به نام " هروئين " كه پدر جد ترياك‏
است يعنی از هر جهت قدرتش چندين برابر ترياك است هم از لحاظ نشئه‏ای‏
كه ايجاد می‏كند و هم از لحاظ خماری . عفيف‏ترين زنهای دنيا اگر خدای‏
ناخواسته مبتلا به هروئين بشود ، در موقع احتياج حاضر است خود را تسليم‏
بكند و مقداری از آن را بگيرد . بلای بشريت است . آيا در ساختن هروئين‏
علم دخالت كرده است يا نه ؟ بله علم دخالت داشته است ، ولی علم آن را
نساخته است شهوت بشر آن را ساخته است ، هواپرستی بشر آن را ساخته است‏
. علم چراغ است در دست بشر . چراغ را در هر جا ببری و به هر راه ببری‏
همان جا و همان راه را روشن می‏كند . عمده اينست كه آنكه چراغ را در دست‏
دارد به كجا و به چه راهی برود . يك دكتر داروساز با خودش فكر می‏كند
حالا كه من تحصيلات عاليه داروسازی را انجام داده‏ام ، بجای اينكه يك‏
داروخانه باز كنم كه در آمدم فقط روزی پنجاه تا صد تومان باشد ، می‏آيم‏
هروئين می‏سازم كه بجای ماهی سه چهار هزار تومان ، بتوانم

در ماه بيست سی هزار تومان درآمد داشته باشم . آيا ما در اينجا می‏توانيم‏
هروئين را محصول پيشرفت زمان بدانيم و بگوئيم اين [ ماده ] محصول قرن‏
است ، به نام مقتضيات زمان و پيشرفت زمان بايد هروئين بكشيم ؟ !
در اينجا اين دو استعدادی كه قرآن می‏گويد ، يكی تحت عنوان « انا عرضنا
الامانه »و ديگری تحت عنوان « انه كان ظلوما جهولا »با هم آميخته شده‏
است . استعداد ابتكار بشر با استعداد ظلم و ستمگری و جهل بشر اتحاد پيدا
كرده‏اند يعنی قدرت ستمگری بشر ، قدرت ابتكار بشر را در خدمت خود
گماشته است . محصول آنجائی كه قدرت ابتكار در خدمت قدرت شهوت قرار
می‏گيرد فيلمهای خانمان برانداز است ، هروئين است .
مثال ديگر عرض می‏كنم : " بزرگترين تعريفی كه برای اين قرن می‏كنند
اينست كه می‏گويند " قرن اتم " است . اما تا بشر رفت كه از نيروی اتم‏
كوچكترين استفاده را بكند ، قدرت طلبهای دنيا علما را وادار كردند كه از
اين نيرو " بمب " بسازند كه اين بمب وسيله‏ای در دست افراد جاه طلب‏
دنيا باشد تا هر كسی كه خواست نفس بكشد فورا او را تهديد كنند . آيا
می‏شود گفت چون اين بمب محصول كشف اتم است و محصول اين قرن است ، صلاح‏
بشريت است ، از مقتضيات زمان است ؟ اگر بايد با تمام مقتضيات زمان‏
هماهنگی كرد پس چرا تمام بشريت ناله می‏كند از اين " مسابقه تسليحاتی‏
" كه الان وجود دارد و تمام خيرخواهان بشر می‏گويند بيائيد تحريم بكنيم‏
اسلحه سازی را ، آنهم اينجور اسلحه را . پس چرا می‏گويند بيائيد با اينها
مبارزه بكنيم ؟ اين ، مسير علم هست اما نه علم آزاد . در اينجا نيز قدرت ابتكار بشر در
اختيار قدرت جاه طلبی بشر قرار گرفته است يعنی ابتكار ، اسير جاه طلبی‏
بشر شده است .
می‏گويند برای " انيشتين " در آمريكا جشنی گرفتند و دانشمندانی كه‏
حضور داشتند ، در فضائل اين مرد داد سخن دادند ، نوبت به خودش رسيد
گفت شما برای كسی داريد جشن می‏گيريد كه وسيله شد بمب اتم در دنيا
بسازند .
البته اين شخص كه اين كشف را كرد هيچوقت فكر نمی‏كرد و منظورش اين‏
نبود كه بمب اتم بسازند ، اين كشف را كرد كه اين نيرو در راه مصالح‏
بشريت به كار بيافتد اما قبل از اينكه او تكان بخورد ، روزولت‏ها ،
استالين‏ها ، خروشچف‏ها ، آيزنهاورها ، چرچيل‏ها ، اين جاه طلبهای دنيا
فورا از اين قدرت به نفع قدرت طلبی خودشان استفاده كردند .
آن كسی كه صنعت ضبط صوت را اختراع كرد ، هدفش اين بود كه درسهای‏
مفيدی داده می‏شود ، خطابه‏ها و كنفرانسها داده می‏شود ، خوب است كه‏
وسيله‏ای باشد كه صوت را ضبط بكنند تا آن درسها و خطابه‏ها در اين وسيله‏
ضبط بشود تا مردم بيشتر استفاده بكنند . ولی هنوز دو تا خطابه و كنفرانس‏
ضبط نشده بود ، هنوز دو تا درس ضبط نشده بود كه تصنيفهای شهوت انگيز
دنيا را پر كرد . اين چه بود ؟ نيروی شهوت پرستی بشر بود كه در كمين‏
است تا استفاده بكند و علم را در خدمت خودش قرار بدهد .
پس ، از اينجا ما می‏فهميم بشر همينجور كه پيشروی دارد ، انحراف هم‏
دارد . از قديم الايام اين مطلب را معلمين اخلاق

دنيا به ما گفته‏اند كه علم در وجود يك فرد دليل نيست كه او را در طريق‏
مصالح بشريت گام بردارد ، ممكن است يك نفر عالم باشد ولی علمش در
خدمت شهوتش قرار بگيرد .
اميرالمؤمنين ( ع ) می‏فرمايد : من علم فراوانی دارم ولی افسوس افرادی‏
را پيدا نمی‏كنم كه به آنها تعليم بدهم ، بعد فرمود : بله ، افرادی را
پيدا می‏كنم ولی بعضی افراد را كه پيدا می‏كنم آدمهای سليم النفسی هستند
اما كودن می‏باشند ، نمی‏فهمند ، عوضی می‏فهمند ، بعضی ديگر ، افراد زيركی‏
هستند اما تا معلومات را از من فرا می‏گيرند آن را وسيله قرار می‏دهند
برای منافع مادی خودشان يعنی علم را وسيله هدفهای پست و پليد خودشان‏
قرار می‏دهند .
سنائی می‏گويد :
چو علم آموختی ، از حرص آنگه ترس كاندر شب چو دزدی با چراغ آيد
گزيده‏تر برد كالا
اين بسيار حرف درستی است . يك فرد همينكه عالم شد كافی نيست كه‏
بگوئيم هركاری كه اين آدم می‏كند درست است . بايد ببينيم علم اين آدم‏
آزاد است يا اسير ؟ آيا علم اين آدم در راههائی كه عقل تصويب می‏كند به‏
كار می‏افتد يا در راه هدفهای ديگر ، و به تعبير اميرالمؤمنين « مستعملا
آله الدين للدنيا » ( 1 ) است .
اين در خصوص يك فرد است ، تا چه رسد به اجتماع كه
پاورقی :
1 - نهج البلاغه ، حكمت . 147

عده‏ای از علما و دانشمندان فعاليت می‏كنند اجتماع را به جلو می‏برند و يك‏
عده مردم سود جو در كمين می‏باشند كه از كارهای اينها سوء استفاده بكنند .
پس اين مقياسی است كه ما می‏توانيم به دست بياوريم راجع به تغييراتی‏
كه در روزگار پيدا می‏شود كه چه تغييرات ، تغييرات خوبی است و چه‏
تغييرات ، تغييرات بدی است ؟ با تغييراتی كه در ايجاد آن ولو علم هم‏
دخالتی داشته است اما علم در خدمت هوا و هوس بشر قرار گرفته است تا
اين تغييرات را ايجاد كرده نبايد هماهنگی نمود . هماهنگی كردن با اينها
مساوی با سقوط است .
اگر بگوئيد عصر ، عصر علم است می‏گوئيم بله عصر علم است اما آيا تمام‏
سرچشمه‏های وجود بشر غير از علم خشك شده است ، فقط عصر علم است ، بشر
فقط عالم است ، غير از علم نيروی ديگری در بشر وجود ندارد ؟ چرا .
اين نكته را توجه داشته باشيد : در هيچ دوره‏ای به اندازه دوره ما "
علم " اسير و برده نشده است . اسم اين دوره را نبايد عصر علم گذاشت‏
بايد عصر بردگی علم گذاشت ، عصر اسارت علم ، يعنی عصری كه علم را آزاد
نمی‏گذارند . در تمام دوره‏های گذشته ، علم از اين دوره آزادتر بوده است .
در هيچ دوره‏ای علم و عالم مثل امروز بدبخت و اسير و بيچاره نبوده است .
شما اگر درست دقت كرده باشيد می‏دانيد كه اگر عالمی پيدا بشود ، مثلا
يك مخترع و يا يك روانشناس بسيار ماهر ، تا پيدا شد فورا قدرتهای‏
سياسی او را در اختيار خودشان قرار می‏دهند

می‏گويند تو بيا علم خودت را در خدمت هدفهای ما قرار بده ، و چاره‏ای هم‏
ندارد . بهترين مثلش دانشمندان اتم شناس هستند . از اينها بيچاره‏تر در
دنيا وجود ندارد . در هر جای دنيا كه يك دانشمند اتم شناس درجه اول‏
پيدا شد قدرتهای سياسی آمدند او را زندانی كردند برای اينكه علم را در
اختيار آنها قرار دهد و احيانا دشمن از آن استفاده نكند . يك برنامه‏
می‏دهند و می‏گويند روی اين برنامه بايد عمل بكنی و حق زندگی غير از اين را
نداری . دانشمندان درجه اول در هر كجای دنيا باشند اسراری از علوم طبيعی‏
می‏دانند كه ديگران نمی‏دانند . ممكن است در شوروی چندين نفر از اين‏
دانشمندان باشند ( كه كسی عدد آنها را هم نمی‏داند چون اينگونه افراد جزء
اسرارند ) . همين تعداد هم ممكن است در آمريكا باشد . برای هر يك از
اينها دهها نفر مأمور و مراقب وجود دارد كه اسرار را به ديگری تحويل‏
ندهند ، يا يك وقت ديگران اينها را ندزدند . از اينها بيچاره‏تر در دنيا
وجود ندارد يعنی اين آزادی كه ما و شما الان داريم آنها ندارند . حتی با
برادر خودش حق ندارد تماس بگيرد . چرا ؟ برای اينكه ممكن است يكوقت‏
او بخواهد به برادرش مقداری از اين اسرار را تحويل دهد و بعد برادر او
برود اين اسرار را در اختيار دولت ديگر بگذارد و آن دولت از اين لحاظ
با اين دولت برابر بشود .
پس اين چه عصر علمی است ؟ عصر علم هست اما نه عصر آزادی علم بلكه‏
عصر اسارت و بردگی علم ، عصر اينكه قدرت ديگری غير از قدرت علم بر
اجتماع بشر حكومت می‏كند و آن قدرت ، علما را به عنوان وسيله برای‏
هدفهای خودش استخدام

كرده است .
پس اگر ما بگوئيم با مقتضيات زمان نبايد به طور در بست هماهنگی كرد
، اين مخالفت با علم نيست ، بلكه به واسطه اين نكته است كه ما می‏دانيم‏
هنوز دوره‏ای كه در آن دوره علم آزاد باشد ، عقل آزاد باشد ، دوره‏ای كه‏
علم و عقل بر شهوات مردم ، بر جاه طلبيهای مردم حكومت بكند نيامده است‏
، يعنی هنوز عصری نيامده است كه " اينشتين " حاكم و آمر باشد و
روزولت مطيع و مأمور ، بلكه عكس است .
افلاطون نظريه معروفی دارد به نام نظريه " مدينه فاضله " . می‏گويد
دنيا آن روزی به سعادت نائل خواهد شد كه حكيمان زمامداران باشند و
زمامداران حكيمان ، تا وقتی كه حكيمان طبقه‏ای هستند و زمامداران طبقه‏ای‏
ديگر ، دنيا روی سعادت نخواهد ديد . ما مسلمانها بالاخص شيعيان می‏گوئيم‏
دوره سعادت بشر آن عصری است كه دوره عدل كامل است يعنی عصر ظهور حضرت‏
حجت ( عج ) ، آن دوره‏ای كه اولين مشخصش اينست كه دوره حكومت عقل است‏
يعنی دوره‏ای است كه در آن ، علم اسير و برده نيست .
اميرالمؤمنين ( ع ) تعبيری درباره آن عصر دارد كه می‏فرمايد :
« و يغبقون كأس الحكمه بعد الصبوح » ( 1 ) در آن عصر مردم صبحگاهان و
شامگاهان جامی كه می‏نوشند جام حكمت و معرفت است ، جز جام حكمت و
معرفت جام ديگری نمی‏نوشند .
پاورقی :
1 - نهج البلاغه ، خطبه . 148

در كافی هست كه در عصر ظهور حضرت حجت ، خدا دست خود را بر سر افراد
بشر می‏گذارد و عقل مردم زياد می‏شود .
من شايد نتوانستم اين مطلب را آنجور كه دلم می‏خواست تقرير بكنم ولی‏
بدانيد كه به غلط می‏گوئيم عصر ، عصر علم است ، به غلط می‏گوئيم عصر ، عصر
عقل است ، به غلط می‏گوئيم عصر ، عصر فكر است ، برای اينكه در اين عصر
عقل آزادی ندارد ، علم و فكر آزادی ندارد ، هنوز دنيا دنيای شهوت است ،
هنوز دنيا دنيای جاه طلبی است .
در ماه گذشته كه به خوزستان رفته بودم در جشنی كه به مناسبت نيمه‏
شعبان برقرار شده بود گفتم اگر بخواهيد بفهميد عصر چه عصری است و بر
وجود بشر چه چيزی حكومت می‏كند ، وضع اين " بيتل‏ها " را ببينيد ، چهار
تا آدم بی ارزش چه سروصدائی در دنيا راه انداخته‏اند . روزنامه‏های خودمان‏
نوشتند وقتی كه اينها به آمريكا رفتند تمام جريانهای سياسی را تحت‏
الشعاع قرار دادند . اين ، حكايت می‏كند از روحيه ملت آمريكا . " ويلسن‏
" نخست وزير انگلستان هم وارد شد و روزنامه‏های مهم مثل " نيويورك‏
تايمز " خبر ورود او را در چهار سطر نوشتند اما صفحاتی را اختصاص به‏
بيتل‏ها دادند . آنقدر اينها در دنيا شهرت كسب كرده‏اند كه گفتند ما
امروز از عيسای مسيح معروفتريم . آيا اين موضوع از اين حكايت می‏كند كه‏
عصر ، عصر علم و عقل است ؟ گفتم معلوم می‏شود هنوز عصر ، عصر بيتل‏هاست‏
نه عصر ويلسن ، و گفتم تازه اگر عصر ويلسن هم بود چه بود ؟

پس ، از اينها ما نتيجه می‏گيريم كه هنوز نبايد جريانهائی را كه در
دنيا وجود دارد صد در صد تصديق بكنيم ، نبايد كلمه مقتضيات زمان ما را
فريب بدهد . هنوز خيلی فاصله دارد تا زمان به جائی برسد كه تمام‏
تغييراتش صحيح باشد . در همينجا به عرايض خودم خاتمه می‏دهم .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: